Afrika Birliği Örgütü Mülteci Sorunlarının Özel Yönlerini Düzenleyen Sözleşme

madde14 sitesinden
Jaakpaat (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 09.11, 27 Nisan 2016 tarihli sürüm (1 revizyon içe aktarıldı)
(fark) ← Önceki hâli | En güncel hâli (fark) | Sonraki hâli → (fark)
Şuraya atla: kullan, ara

 AFRİKA'DAKİ MÜLTECİ SORUNLARININ ÖZEL YÖNLERINI DÜZENLEYEN ABÖ (AFRİKA BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ) SÖZLEŞMESI


Devlet ve Hükümet Baskanları Kurulu tarafından Altıncı Olagan Oturumunda kabul edilmistir (Addis Ababa, 10 Eylül 1969)


Yürürlüge giris: 20 Haziran 1974, Madde XI'e uygun olarak Metin: Birlesmis Milletler Anlasmaları Dizisi Sayı: 14 691


ÖNSÖZ


Biz, Addis Ababa sehrinde, 6-10 Eylül 1969 tarihlerinde toplanan Devlet ve Hükümet Baskanları,


1. Afrika'da sürekli olarak sayıları artan mültecileri endiseyle kaydederek ve içinde bulundukları sefaleti ve acıları hafifletmenin ve onlara daha iyi bir yasam ve gelecek saglamanın yollarını ve araçlarını bulmaya istekli olarak,


2. Mültecilerin sorunlarının çözümü dogrultusunda esas olarak insancıl bir yaklasıma gerek oldugunu teslim ederek,


3. Bununla birlikte, mülteci sorunlarının Üye Devletler arasında bir sürtüsme kaynagı oldugunun bilincinde olarak, ve bu tür antlasmazlıkların kaynagını ortadan kaldırmaya istekli olarak,


4. Barısçıl ve normal bir yasam sürdürme arayısı içinde olan bir mülteci ile yalnızca dısarıdan yıkıcı kıskırtma amacıyla ülkesinden kaçan bir kimse arasında bir ayrım yapmaya istekli olarak,


5. Bu tür yıkıcı unsurların etkinliklerinin, Akra'da 1965'te kabul edilen Mülteci Sorunlarına Iliskin Karar ve Yıkıcı Faaliyetler Sorunu Üzerine Bildirge'ye uygun bir biçimde caydırılması gerektigi konusunda kararlı olarak,


6. Birlesmis Milletler Antlasması ve Insan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin, insanların temel hak ve özgürlüklerden bir ayrım yapılmaksızın yararlanmalarına iliskin ilkeyi beyan ettigini akılda tutarak,


7. Birlesmis Milletler Genel Kurulu'nun Devlete Sıgınmaya Iliskin Beyannamesi ile ilgili olarak 14 Aralık 1967 tarihli 2312 (XXII) sayılı Kararı'nı hatırlayarak, 


8. Kıtamızın bütün sorunlarının Afrika Birligi Örgütü Antlasması'nın ruhuna uygun olarak ve Afrika baglamında çözülmesi gerektiginden emin olarak,


9. 28 Temmuz 1951 tarihli Birlesmis Milletler Sözlesmesi'nin, 31 Ocak 1967 tarihli Protokol ile degistirilmis biçimiyle, mültecilerin statüsüne iliskin temel ve evrensel belgeyi olusturdugunu ve Devletlerin mültecilere yönelik derin ilgilerini ve mültecilerin muamelesi konusunda ortak standartlar gelistirme yönündeki isteklerini yansıttıgını teslim ederek,


10. ABÖ Devlet ve Hükümet Baskanları Kurulu'nun 26 ve 104 sayılı Kararlarını hatırlayarak, Örgüte Üye Devletler'den 1951 tarihli Birlesmis Milletler Sözlesmesi'ni ve Mültecilerin Statüsüne Iliskin 1967 tarihli Protokol'ü henüz kabul etmemis olanları söz konusu belgeleri kabul etmeye, ve bu arada bu belgelerdeki hükümleri Afrika'daki mültecilere uygulamaya çagırarak,


11. Mevcut Sözlesme tarafından tavsiye edilen önlemlerin Afrika'daki mültecilerin sorunlarının çözümünde etkili olması için, Afrika Birligi Örgütü ile Birlesmis Milletler Mülteci Yüksek Komiserligi arasında yakın ve sürekli isbirligi gerektiginden emin olarak,


Asagıdakiler konusunda anlasmaya varmıslardır:



1. Madde

"Mülteci" teriminin tanımı


1. Bu Sözlesme'nin amaçları çerçevesinde, "mülteci" terimi, ırk, din, milliyet, siyasi inanç ya da belirli bir toplumsal gruba mensubiyeti yüzünden zulüm ya da haklı bir temele dayanan zulme ugrama korkusu nedeniyle, vatandası oldugu ülkenin dısında bulunan ve, söz konusu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da korkusu nedeniyle yararlanmak istemeyen, ya da, vatandaslıgı olmayan ve bu tür olaylar sonucu daha önce ikamet ettigi ülkenin dısına çıkmıs olup, söz konusu ülkeye geri dönemeyen, ya da korkusu nedeniyle dönmek istemeyen kisi anlamına gelecektir. 


2. "Mülteci" terimi aynı zamanda, kendi mense ülkesinin ya da vatandası oldugu ülkenin bir bölümünde ya da tümünde, dıs saldırı, isgal, yabancı egemenligi ya da kamu düzenini ciddi biçimde bozan olaylar nedeniyle, mense ülkesi ya da vatandası oldugu ülke dısında bir baska yerde sıgınma aramak için daimi ikamet ettigi yeri terk etmeye zorlanan herkes için geçerli olacaktır.


3. Birkaç vatandaslıgı olan bir kimse için, "vatandası oldugu bir ülke" terimi, vatandası oldugu her bir ülke anlamına gelecektir, ve bir kimse, eger haklı bir nedene dayalı korkuya herhangi bir geçerli gerekçesi olmaksızın, vatandası oldugu ülkelerden birinin korumasından yararlanmıyor ise, vatandası oldugu ülkenin korumasından yoksun kalmıs sayılmayacaktır.


4. Eger bir mülteci:
(a) vatandası oldugu ülkenin korumasından gönüllü olarak yeniden yararlanmaya baslamıs ise, ya da,
(b) vatandaslıgını kaybetmis olup, gönüllü olarak yeniden kazanmıs ise, ya da, 
(c) yeni bir vatandaslık kazanmıs, ve yeni vatandaslıgını kazandıgı ülkenin korumasından yararlanmakta ise, ya da,
(d) zulüm korkusu nedeniyle terk ettigi veya dısında kaldıgı ülkede yeniden bir yasam kurmus ise, ya da,
(e) mülteci olarak tanınmasına neden olan kosullar ortadan kalktıgı için, vatandası oldugu ülkenin korumasında yararlanmayı reddetmeye devam edemezse, ya da, 
(f) bir ülkeye mülteci olarak kabul edildikten sonra, bu sıgınma ülkesi dısında siyasi olmayan ciddi bir suç islemisse, ya da,
(g) bu Sözlesme'nin amaç ve ilkelerini ciddi biçimde ihlal etmisse, bu Sözlesme herhangi bir mülteci için geçerliligini yitirecektir.


5. Eger sıgınma ülkesi bir kimsenin:
(a) barısa karsı bir suç, bir savas suçu, ya da insanlıga karsı bir suçu, bu tip suçlara iliskin sartları hazırlamak için olusturulan uluslararası belgelerde tanımlandıgı sekilde islemis oldugunu;
(b) bir ülkeye mülteci olarak kabul edilmeden önce, bu sıgınma ülkesi dısında siyasi olmayan ciddi bir suç isledigini;
(c) Afrika Birligi Örgütü'nün amaç ve ilkelerine aykırı eylemlerden suçlu oldugunu;
(d) Birlesmis Milletler'in amaç ve ilkelerine aykırı eylemlerden suçlu oldugunu düsünmesine yol açacak ciddi nedenlere sahip ise, bu Sözlesme'nin hükümleri söz konusu kimse için geçerli olmayacaktır.


6. Bu Sözlesme'nin amaçları için, Sıgınma Tanıyan Sözlesmeci Ülke bir basvuru sahibinin mülteci olup olmadıgına karar verecektir.



2. Madde

Sığınma
1. ABÖ'ne Üye Devletler, mültecileri almak ve, haklı nedenlerle kendi ülkelerine ya da vatandası oldukları ülkeye geri dönemeyen ya da dönmek istemeyen mültecilerin yerlesmesini güvence altına almak için ilgili yasalarıyla uyumlu olarak ellerinden geleni yapacaklardır.


2. Mültecilere sıgınma hakkı tanınması barısçıl ve insani bir eylemdir ve herhangi bir Üye Devlet tarafından düsmanca bir eylem olarak kabul edilemez.


3. Hiç kimse bir üye tarafından Madde I, paragraf 1 ve 2'de ortaya konan nedenlerle yasamının, bedensel bütünlügünün ya da özgürlügünün tehdit altında oldugu bir ülkeye geri dönmeye ya da orada kalmaya zorlayacak, sınırda reddedilme, geri gönderilme ya da ihraç gibi önlemlere maruz bırakılamaz.


4. Bir Üye Devlet'in mültecilere sıgınma hakkı tanımayı sürdürmekte güçlük çektigi durumlarda, söz konusu Üye Devlet, diger üye devletlere yardım için dogrudan ve ABÖ aracılıgıyla basvurabilir, ve bu diger Üye Devletler Afrika dayanısması ve uluslararası isbirligi ruhuyla, sıgınma hakkı tanıyan Üye Devletin üzerindeki yükü hafifletmek üzere uygun önlemleri alacaklardır.


5. Bir mülteci hiçbir sıgınma tanıyan ülkede oturma hakkı elde edemediginde, önceki paragrafla uyumlu olarak üçüncü bir ülkeye yeniden yerlestirilmesiyle ilgili düzenlemeyi askıda tutarak, kendini mülteci olarak gösterdigi herhangi bir sıgınma ülkesinde geçici oturma hakkı alabilir.


6. Sıgınma ülkeleri, güvenlik nedenleriyle, mültecileri mense ülkelerinin sınırından mümkün oldugu kadar uzakta olan makul bir yere yerlestireceklerdir. 



3. Madde

Yıkıcı Etkinliklerin Önlenmesi


1. Her mültecinin, kendisini içinde buldugu ülkeye karsı, özellikle yasa ve yönetmeliklerine ve aynı zamanda kamu düzeninin korunması için alınan önlemlere uymasını gerektiren, görevleri vardır. Aynı zamanda ABÖ'ne Üye Devletlerden herhangi birine karsı yıkıcı eylemlerden kaçınmalıdır. 


2. Imzacı Devletler, kendi ülkelerinde ikamet eden mültecilerin, özellikle silah kullanımı, basın ya da radyo yoluyla, Üye Devletler arasında gerilime yol açabilecek herhangi bir eylemle, ABÖ'ne Üye Devletlerden herhangi birine saldırmalarını önlemeyi taahhüt eder.



4. Madde

Ayrımcılık Yapılmaması


Üye Devletler, bu Sözlesme'nin hükümlerinin, ırk, din, milliyet, belirli bir toplumsal gruba mensubiyet ya da siyasi inançları nedeniyle ayrımcılık yapılmaksızın bütün mültecilere uygulanacagını taahhüt ederler.



5. Madde

Gönüllü Geri Dönüş


1. Geri dönüsün esas olarak gönüllü niteligine, her durumda saygı gösterilecektir ve hiçbir mülteci kendi istegi dısında ülkesine geri gönderilmeyecektir. 


2. Sıgınma ülkesi, mültecinin mense ülkesi ile isbirligi içinde, ülkelerine geri dönmek isteyen mültecilerin güvenli dönüsleri için düzenlemeleri yapacaktır.
3. Mense ülkeleri, mültecileri geri kabul ederken, onların yeniden yerlesmelerini kolaylastıracak ve onlara ülke vatandaslarının sahip oldugu hak ve ayrıcalıkların tümünü tanıyacak, ve onları kendi vatandaslarıyla aynı yükümlülüklere tabi tutacaktır.


4. Ülkelerine gönüllü olarak geri dönen mülteciler, mülteci olunmasına yol açan nedenlerden herhangi biri sonucu ülkeyi terk ettigi için kesinlikle cezalandırılamaz. 
Gerekli oldugunda, ulusal bilgi medyası yoluyla ve ABÖ'nün Idari Genel Sekreteri aracılıgıyla, mültecileri eve dönmeye davet ederek ve mense ülkelerinde hakim olan yeni kosulların, kendilerinin risksiz bir biçimde geri dönüsünü ve rahatsız edilme ya da cezalandırılma korkusu olmaksızın normal ve barısçıl bir yasam sürdürmelerini mümkün kılacagına dair güvence vererek, bir çagrı yapılacaktır, ve söz konusu çagrı metni mültecilere verilecek ve sıgınma ülkesi tarafından kendilerine açıkça açıklanacaktır.


5. Bu tür güvenceler sonucunda ya da kendi girisimleriyle, anavatanlarına geri dönmeye özgürce karar veren mültecilere, sıgınma tanıyan ülke, mense ülkesi, gönüllü kuruluslar ve uluslararası ve hükümetlerarası kuruluslardan dönüslerini kolaylastırmak üzere mümkün olan her türlü yardımı alacaklardır.



6. Madde

Seyahat Belgeleri


1. Üye Devletler, Madde III'e tabi olarak, ülkelerinde yasal olarak kalan mülteciler için, Mültecilerin Statüsü'ne Iliskin Birlesmis Milletler Sözlesmesi ve ona ekli Program ve Ek'e uygun olarak, ülkeleri dısında seyahat etmeleri amacıyla, ulusal güvenlik ya da kamu düzenine iliskin zorlayıcı nedenler baska türlüsünü gerektirmedikçe, seyahat belgeleri çıkaracaklardır.


2. Ikinci sıgınma tanıyan bir Afrika ülkesi, ilk sıgınma ülkesinden bir mülteci kabul ettiginde, ilk sıgınma ülkesi, geri dönüs ifadesi içeren belge vermekten vazgeçebilir.


3. Mültecilere Üye Devletler tarafından daha önceki uluslararası antlasmalar çerçevesinde çıkarılan seyahat belgeleri, Üye Devletler tarafından mülteciler için bu Maddeye uygun olarak çıkartılmıs gibi tanınacak ve muamele görecektir.



7. Madde

Ulusal Yetkililerin Afrika Birligi Örgütü ile Isbirligi


Afrika Birligi Örgütü Idari Genel-Sekreteri'nin Afrika Birligi Örgütü'nün yetkili organlarına raporlar hazırlamasını saglamak için, Üye Devletler, Sekereterlige asagıdaki konularda uygun bir biçim içinde bilgi ve istatistiksel veri saglamayı taahhüt ederler:
(a) mültecierin durumu
(b) bu Sözlesme'nin uygulanması, ve
(c) mültecilere iliskin olarak yürürlükte olan, ya da bundan sonra yürürlüge girecek olan yasalar, yönetmelikler ve kararnameler



8. Madde

Birlesmis Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ile İsbirligi


1. Üye Devletler, Birlesmis Milletler Mülteciler Yüksek Komiserligi ile isbirligi yapmalıdır.


2. Mevcut Sözlesme, 1951 tarihli Mültecilerin Statüsüne Iliskin Birlesmis Milletler Sözlesmesi'nin Afrika'daki etkin bölgesel tamamlayıcısı olacaktır. 



9. Madde

Anlaşmazlıkların Çözümü


Bu Sözlesme'yi imzalayan Devletler arasında Sözlesme'nin yorumlanmasına ya da uygulanmasına iliskin olarak ortaya çıkan, ve baska yollarla çözülemeyen herhangi bir anlasmazlık, anlasmazlıgın taraflarından herhangi birinin talebi üzerine, Afrika Birligi Örgütü Arabuluculuk, Uzlastırma ve Hakemlik Komisyonu'na sevk edilecektir. 



10. Madde

İmza ve Onay


1. Bu Sözlesme Afrika Birligi Örgütü'ne Üye Devletlerin tümü tarafından imzaya ve kabule açık olacaktır ve imzacı Devletler tarafından söz konusu Devletlerin kendi anayasal usullerine uygun olarak onaylanacaktır. Onay belgeleri Afrika Birligi Örgütü Idari Genel Sekreteri'ne teslim edilecektir. 


2. Orijinal belge, mümkünse Afrika dillerinde, ve Ingilizce ve Fransızca olarak, her bir metin aynı derecede güvenlik olmak kosuluyla, Afrika Birligi Örgütü Idari Genel Sekreteri'ne teslim edilecektir.


3. Afrika Birligi Örgütü'ne Üye herhangi bagımsız bir Afrika Devleti, sürecin herhangi bir asamasında, Afrika Birligi Örgütü Idari Genel Sekreteri'ne bu Sözlesme'yi kabul ettigini bildirebilir.



11. Madde

Yürürlüge Giriş


Bu Sözlesme, Afrika Birligi Örgütü'ne Üye Devletlerin üçte biri onay belgelerini teslim ettiklerinde yürürlüge girecektir.



12. Madde

Degişiklik


Bu Sözlesme, herhangi bir üye Devlet, Idari Genel Sekreter'e yazılı istekte bulundugunda, bütün Üye Devletler gerektigi biçimde haberdar edilmeden ve bir yıllık süre geçmeden degerlendirilmek üzere Devlet ve Hükümet Baskanları Kurulu'na verilmemek kosuluyla, degistirilebilir veya düzeltilebilir. Böyle bir degisiklik bu sözlesmeye taraf üye Devletlerden en az üçte ikisi tarafından onaylanmadıkça yürürlüge girmeyecektir.



13. Madde
Fesih

1. Bu Sözlesme'ye Taraf herhangi bir Üye Devlet Idari Genel Sekreter'e ilettigi yazılı bir bildirimle Sözlesme kosullarını feshedebilir.


2. Söz konusu bildirimden itibaren geçen bir yılın sonunda eger bildirim geri  çekilmemis ise, Sözlesme fesheden Devlet için geçerli olmaktan çıkacaktır. 



14. Madde
Bu Sözlesme'nin yürürlüge girmesi üzerine, ABÖ Idari Genel Sekreteri, Birlesmis Milletler Antlasması'nın 102. Maddesine uygun olarak, Sözlesme'yi Birlesmis Milletler Genel Sekreteri'ne kayda geçirilmek üzere teslim eder.



15. Madde
Afrika Birligi Örgütü Idari Genel Sekreteri'nin Bildirimleri Afrika Birligi Örgütü Idari Genel Sekreteri, Örgüt Üyelerine:
(a) Madde X'e uygun olarak imzalar, onaylar ve kabuller;
(b) Madde XI'e uygun olarak, yürürlüge giris;
(c) Madde XII'in sartlarına uygun olarak, verilen degisiklik önergeleri;
(d) Madde XIII'e uygun olarak, yapılan fesihler hakkında bilgi verecektir.



Biz, Afrikalı Devlet ve Hükümet Baskanları, kendi tanıklıgımızda yukarıdaki hususları onaylayarak, bu Sözlesme'yi imzalamıs bulunmaktayız.


1.Birlesik Arap Cumhuriyeti

2. Birlesik Tanzanya Cumhuriyeti

3. Botswana

4. Burundi 

5. Çad

6. Cezayir 

7. Dahomey 

8. Ekvatoral Gine

9. Etiyopya 

10.Fas 

11.Fildisi Kıyısı 

12.Gabon

13.Gambiya

14.Gana 

15.Gine 

16.Kamerun 

17.Kenya 

18.Kongo (Brazzaville) 

19.Kongo (Kinsasa) 

20.Lesotho 

21.Liberya

22.Libya

23.Madagaskar Adası

24.Malavi 

25.Mali

26.Mauritus Adası

27.Moritanya 

28.Nijer

29.Nijerya

30.Orta Afrika Cumhuriyeti

31.Ruanda 

32.Senegal 

33.Sierra Leone

34.Somali

35.Sudan

36.Svaziland

37.Togo

38.Tunus

39.Uganda

40.Yukarı Volta

41.Zambia


Addis Ababa sehrinde bu Eylül 1969'un bu 10'uncu gününde sonuçlandırılmıstır.