Asya-Afrika HDK Mültecilere Karşı Muameleye İlişkin İlkeler

madde14 sitesinden
Jaakpaat (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 11.43, 10 Aralık 2011 tarihli sürüm (Sayfa oluşturdu, içeriği: '<br> '''MÜLTECILERE KARŞI MUAMELEYE İLİŞKİN İLKELER''' ASYA-AFRİKA HUKUKSAL DANIŞMA KOMITESİ<br>Tarafından Sekizinci Oturumunda kabul edildigi biçim…')
(fark) ← Önceki hâli | En güncel hâli (fark) | Sonraki hâli → (fark)
Şuraya atla: kullan, ara


MÜLTECILERE KARŞI MUAMELEYE İLİŞKİN İLKELER

ASYA-AFRİKA HUKUKSAL DANIŞMA KOMITESİ
Tarafından Sekizinci Oturumunda kabul edildigi biçimiyle
Bangkok 1966


1. Madde
"Mülteci" teriminin tanımı
Mülteci ırk, renk, din, siyasi inanç ya da belirli bir toplumsal gruba mensubiyeti yüzünden zulüm ya da haklı bir temele dayanan zulme ugrama korkusu nedeniyle:
(a)vatandası oldugu Devleti, ya da milliyetine mensup oldugu Ülkeyi veya bir vatandaslıga sahip degilse sürekli ikamet ettigi Devlet ya da Ülkeyi terk eden; veya,
(b)böyle bir Devlet ya da Ülkenin dısında iken buraya geri dönmesi ya da korumasından yararlanması mümkün olmayan ya da bunu istemeyen kimsedir.


Istisnalar
(1) Birden fazla vatandaslıgı olan bir kimse, vatandası oldugu herhangi bir Devlet ya da Ülkenin korunmasından yararlanma konumunda ise, mülteci olamaz.
(2) Bir kimse sıgınma Ülkesine kabul edilmesinden önce barısa karsı bir suç / bir savas suçu, ya da insanlıga karsı bir suç ya da siyasi olmayan ciddi bir suç islemisse ya da Birlesmis Milletler'in amaç ve ilkelerine aykırı eylemlerde bulunmus ise, mülteci olamaz.


Açıklama
Bir mültecinin bakmakla yükümlü oldugu kimseler mülteci sayılırlar.
Açıklama
"Terk eden" ifadesi gönüllü ve gönülsüz terki kapsar.
Notlar
(i) Gana Delegasyonu bu Maddeye çekince koymustur.
(ii) Irak, Pakistan ve Birlesik Arap Emirlikleri Delegasyonları, kendi fikirlerine göre, "Mülteci" teriminin, yasadısı bir eylem baskısı altında ya da ülkesine bir yabancı güç tarafından isgal amacıyla tümüyle ya da kısmen saldırılması sonucunda ülkesini terk etmeye zorlanan bir kimseyi de kapsadıgı görüsünü dile getirmislerdir.
(ii) Seylan ve Japonya Delegasyonları "zulüm" ifadesinin ayrımcılık ya da haksız muameleden daha çok sey anlattıgı, uygar ulusların vicdanını sarsan davranısları kapsadıgı görüsünü dile getirmislerdir.
(iv) Japonya ve Tayland Delegasyonları, paragraf (a)'nın son satırındaki "veya" sözcügünün "ve" sözcügüyle degistirilmesi gerektigi görüsünü ifade etmislerdir.
(v) Istisna (2)'deki "sıgınma Ülkesine girisinden önce" sözcükleri Seylan Delegasyonunun önerisi üzerine Taslak Maddenin orijinal metnine degisiklik olarak eklenmistir. Hindistan, Endonezya, Japonya ve Pakistan Delegasyonları tarafından kabul edilmistir. Irak ve Tayland Delegasyonları bu degisikligi kabul etmemistir. 
(vi) Japonya Delegasyonu (iv) notundaki öneriye iliskin olarak Maddeye asagıdaki paragrafın eklenmesini önermistir:
"Yukarıda sözü edilen zulümden haklı olarak korku duymasına neden olan olaylar sırasında vatandası oldugu Devletin ya da milliyetine mensup oldugu Ülkenin dısında bulunan, ya da hiçbir vatandaslıgı yoksa, daimi ikamet ettigi Devlet ya da Ülkenin dısında bulunan ve bu Ülkeye geri dönemeyen ya da dönmek ya da korunmasından yararlanmak istemeyen gönülsüz olan kimse mülteci olarak sayılacaktır."
Seylan, Hindistan, Endonezya, Irak ve Pakistan Delegasyonları bu ek paragrafın gereksiz oldugu görüsünü belirtmislerdir. Taylan Delegasyonu bu paragrafa çekince koymustur.


2. Madde
Mülteci Statüsünün Yitirilmesi
1. Eger bir mülteci:
(i) vatandası oldugu Devlete ya da milliyetine mensup oldugu Ülkeye, sürekli ikamet ettigi Devlet ya da Ülkeye gönüllü olarak kalıcı dönüs yaparsa; ya da
(ii) vatandası oldugu Devlet ya da Ülkenin korumasından gönüllü olarak tekrar yararlanmaya baslarsa; ya da
(ii) gönüllü olarak bir baska Devlet ya da Ülkenin vatandaslıgını elde ederse ve bu Devlet ya da Ülkenin korumasına hak kazanırsa mülteci statüsünü yitirir.
2. Bir mülteci, mülteci olmasına neden olan kosullar ortadan kalktıktan sonra vatandası oldugu Devlete ya da milliyetine mensup oldugu Ülkeye, ya da, hiçbir vatandaslıgı yoksa, sürekli ikamet ettigi Devlet ya da Ülkeye geri dönmezse, ya da söz konusu Devlet ya da Ülkenin korumasından yararlanmayı basaramazsa mülteci statüsünü yitirir.


Açıklama
Mültecinin mülteci olmasına neden olan kosulların ortadan kalkıp kalkmadıgına mülteciye sıgınma hakkını tanıyan Devlet karar verir.
Notlar
(i) Irak ve Birlesik Arap Emirlikleri Delegasyonları paragraf 1 (ii)'e çekince koymuslardır.
(ii) Tayland Delegasyonu paragraf 1 (ii)'de mülteci statüsünün kaybının ancak mülteci basarılı bir biçimde vatandası oldugu Devletin korumasından yeniden yararlandıgında gerçeklesecegini, çünkü korunma hakkının bireye degil ülkesine ait oldugunu kaydetmistir.


3. Madde
Bir Mülteciye Sıgınma Tanınması
1. Bir Devlet ülkesinde bir mülteciye sıgınma tanıma ya da reddetme konusunda mutlak hakka sahiptir.
2. Bir mülteciye böyle bir sıgınma tanıma hakkının gerçeklestirilmesine tüm öteki Devletlerce saygı gösterilecektir ve düsmanca bir eylem olarak görülmeyecektir.
3. Bu Ilkelere uygun olarak sıgınma arayan hiç kimse, ulusal güvenlik ya da nüfusun korunmasına iliskin ciddi nedenler dısında, bir ülkede yasamını, fiziksel bütünlügünü ya da özgürlügünü tehlikeye sokan zulümden duydugu haklı bir korku varsa o ülkeye geri dönmesi ya da orada kalması zorunluluguyla sonuçlanacak sınırda geri çevrilme, geri gönderilme ya da ihraç gibi önlemlere maruz bırakılamaz.
4. Bir Devlet sıgınma arayan bir kimseye yukarıdaki önlemlerden herhangi birini uygulamaya karar verdigi durumlarda, tehlike altına giren kimsenin bir baska ülkede sıgınma aramasını olanaklı kılacak biçimde söz konusu kimseye uygun gördügü kosullar altında geçici sıgınma hakkı tanımalıdır.


4. Madde
Geri Dönme Hakkı
Bir mülteci eger isterse vatandası oldugu Devlete ya da milliyetinin mensup oldugu ülkeye geri dönme hakkına sahiptir ve bu durumda onu kabul etme görevi söz konusu Devlete ya da Ülkeye aittir.


5. Madde
Tazminat Hakkı
1. Bir mülteci terk ettigi ya da geri dönemedigi Devlet ya da Ülkeden tazminat alma hakkına sahiptir.
2. Paragraf 1'de sözü edilen tazminat, bedensel hasar, kisi özgürlügünün insan haklarına aykırı bir biçimde elinden alınması, mültecinin bakmakla yükümlü oldugu kimselerin ya da mültecinin bagımlı oldugu kimsenin ölümü, ve Devlet ya da Ülke yetkilileri, kamu görevlileri ya da yagmacılar tarafından mülkiyete ve mallara zarar verilmesi gibi kayıplar için söz konusu olacaktır.


Notlar
(i) Pakistan ve Birlesik Arap Emirlikleri Delegasyonları, paragraf 2'de "gibi kayıplar için" sözcüklerine "de" sözcügünün eklenmesi gerektigi görüsünü belirtmislerdir.
(ii) Hindistan ve Japonya Delegasyonları "kisi özgürlügünün insan haklarına aykırı bir biçimde elinden alınması" sözcüklerinin çıkarılması gerektigi görüsünü dile getirmislerdir.
(iii) Seylan, Japonya ve Tayland Delegasyonları, paragraf 2'ye " söz konusu Devletin yabancılara muamele konusunda uluslararası hukuk çerçevesinde devlet sorumlulugu üstlendigi durumlarda" sözcüklerinin eklenmesini önermislerdir.
(iv) Seylan, Japonya, Pakistan ve Tayland Delegasyonları, mültecinin vatandası oldugu Devlete geri dönme hakkının reddedilmesi durumunda da tazminat ödenebilmesi gerektigi görüsünü dile getirmislerdir.
(v) Seylan Delegasyonu bu Madde'de "ya da ülke" sözcüklerinin yer almasına karsı çıkmıstır.
(vi) Seylan, Gana, Hindistan ve Endonezya Delegasyonları, konumu netlestirmek için bu Madde'nin 2. Paragrafındaki "yagmacılar tarafından" sözcüklerinden sonra "mültecinin söz konusu Devleti ya da Ülkeyi terk etmesine neden olan olaylardan kaynaklanan bir biçimde" sözcüklerinin eklenmesi gerektigi görüsünü belirtmislerdir. 


6. Madde
Asgari Muamele Standardı
1. Bir Devlet mültecilere genel olarak benzer kosullardaki yabancılara genel olarak uygun görülen muameleden daha kötü muamelede bulunamaz.
2. Önceki cümlede sözü edilen muamele standardı, Komite'nin yabancıların statüsüne iliskin Nihai Raporu'nda yer alan ve bu ilkelere eklenen yabancılarla ilgili hakları, mültecilere uygulanabilir oldukları ölçüde kapsayacaktır.
3. Bir mülteci, dogası geregi bir mültecinin gerçeklestiremeyecegi yükümlülükleri gerçeklestirmedigi gerekçesiyle herhangi bir haktan yoksun bırakılamaz.
4. Bir mülteci, kabul edildigi Devlet ile vatandası oldugu Devlet ya da Ülke ya da, vatansız ise, daha önce sürekli ikamet ettigi Devlet ya da Ülke arasında bazı hakların tanınması açısından karsılıklılık olmadıgı gerekçesiyle herhangi bir haktan yoksun bırakılamaz.


Notlar
(i) Irak ve Pakistan Delegasyonları bir mülteciye genel olarak sıgındıgı ülke vatandaslarına uygulanan muamele standardının tanınması gerektigi görüsündeydiler.
(ii) Endonezya Delegasyonu Maddenin 3. Paragrafına çekince koymustur.
(iii) Endonezya ve Tayland Delegasyonları Maddenin 4. Paragrafına çekince koymuslardır.


7. Madde
Yükümlülükler
Bir mülteci sıgındıgı ülkenin ulusal güvenligini tehlikeye sokacak yıkıcı etkinliklerde, ya da Birlesmis Milletler'in amaç ve ilkeleriyle uyumsuz ya da bunlara aykırı eylemlerde bulunamaz.


Notlar
(i) Hindistan, Japonya ve Tayland Delegasyonları bu Madde'deki "sıgındıgı ülke" sözcüklerinden sonra "ya da baska herhangi bir ülke" sözcüklerinin eklenmesi gerektigi görüsünü belirtmislerdir. Diger Delegasyonlar böyle bir eke gerek olmadıgı görüsündeydiler.
(ii) Irak Delegasyonu bu Madde'de söz konusu olanın Devletin degil mültecinin hak ve yükümlülügü olması nedeniyle "ya da Birlesmis Milletler'in amaç ve ilkeleriyle uyumsuz ya da aykırı eylemlerde" sözcüklerinin yer almasının uygun olmadıgı görüsündeydi.


8. Madde
Ihraç ve Sınır dısı etme
1. Bir Devlet, ulusal ya da kamusal çıkar ya da sıgınma kosullarının ihlali gerekçeleri dısında, bir mülteciyi ihraç edemez.
2. Devlet, bir mülteciyi ihraç etmeden önce, mülteciye bir baska Devletten kabul arayabilecegi makul bir süre tanıyacaktır. Ancak söz konusu Devlet bu süre içinde gerekli gördügü iç önlemleri uygulama hakkına sahiptir.
3. Bir mülteci, ırkı, rengi, dini, siyasal inancı ya da belirli bir toplumsal gruba aidiyeti nedeniyle yasamının ya da özgürlügünün tehdit altında oldugu bir Devlete ya da Ülkeye sınır dısı edilemez ya da geri gönderilemez.


Notlar
(i) Seylan, Gana ve Japonya Delegasyonları paragraf 1'in metnini kabul etmemislerdir.
Bu Delegasyonların görüsüne göre bu paragrafın metni asagıdaki gibi olmalıdır:
"Bir devlet, ulusal güvenlik ya da kamu düzeni, ya da sıgınmanın hayati ya da temel kosullarından herhangi birinin ihlali gerekçeleri dısında bir mülteciyi ihraç ya da sınır dısı edemez."
(ii) Seylan ve Gana Delegasyonları paragraf 2'deki "iç önlemleri" sözlerinden önce "genel olarak böyle kosullarda yabancılara uygulandıgı biçimiyle" sözcüklerinin eklenmesi gerektigi görüsünü belirtmislerdir.


9. Madde
Bu Maddelerde yer alan hiçbir ifade bir Devlet tarafından mültecilere tanınmıs olan ya da bundan sonra tanınabilecek olan daha yüksek hakları ve yararları engelleyici biçimde yorumlanamaz.