No:71 Uluslararası Koruma Konulu Genel Karar

madde14 sitesinden
Jaakpaat (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 08.52, 27 Nisan 2016 tarihli sürüm (1 revizyon içe aktarıldı)
(fark) ← Önceki hâli | En güncel hâli (fark) | Sonraki hâli → (fark)
Şuraya atla: kullan, ara

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK)

BMMYK Yürütme Komitesi · EXCOM Kararları · BMMYK Kılavuz İlkeleri · BMMYK Tüzüğü


No: 71 (XLIV) – 1993

ULUSLARARASI KORUMA KONULU GENEL KARAR

Yürütme Komitesi,


(a)Mevcut mülteci sorununun boyutlarını ve karmaşıklığını, yeni mülteci durumlarının olası risklerini ve mülteci koruması ile ilgili sorunları kaygıyla kaydetmektedir;


(b)Mültecilerin korunmasına yönelik uluslararası yasal çerçevenin merkezinde bulunan Mülteci Statüleri ile ilgili 1951 Sözleşmesi’nin ve 1967 Protokolü’nün önemini yeniden gündeme getirmektedir;


(c)Bu bağlamda, Ermenistan, Azerbaycan, Bahamalar, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Kamboçya, Çek Cumhuriyeti, Kore Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ve Slovak Cumhuriyeti tarafından Mültecilerin Statüsü ile ilgili 1951 Sözleşmesi’ne ve 1967 Protokolü’ne yapılan ve bu düzenlemelerden birine ya da her ikisine taraf olan Devlet sayısını 123’e yükselten katılım ve geçişi (intikali) memnuniyetle kabul etmekte ve diğer Devletleri de bu düzenlemelere katılarak ve ilgili hükümleri uygulayarak mülteci sorunlarına cevap ve çözüm bulma konusunda daha ileri düzeyde uluslararası işbirliği sağlamaya çağırmaktadır;


(d)Yüksek Komiser’in, korumaya ihtiyacı olan kişilerin sayısında meydana gelen artış ve zorla yerinden edilme ile ilgili sorunların artan karmaşıklığı nedeniyle gün geçtikçe zorlaşan, mülteciler için uluslararası koruma sağlama ve mülteci sorunlarına çözüm getirme fonksiyonlarının önemini takdir etmektedir;


(e)Özellikle de kaynakları sınırlı gelişmekte olan ülkeler dahil olmak üzere mülteci sorunları ile karşı karşıya bulunan Devletlerin, bir yandan on sekiz milyonu aşan sayıda mülteciye sığınma hakkı ve sığınma sağlarken öte yandan temel uluslararası koruma ilkelerini gözetmeye devam ettiklerini takdirle kaydetmekte ve Devletlerin, mültecilere koruma ve yardım sağlama ve Yüksek Komiser’e uluslararası koruma sorumluluklarını yerine getirebilmesi için destek verme konusunda süregelen güçlü inancını memnuniyetle karşılamaktadır;


(f)Ancak mültecilerin korunması olgusunun, kişilerin fiziksel güvenlikleri, onurları ve sağlıklarına gelebilecek tehditlerin yanı sıra kabulün geri çevrilmesi, sınır dışı etme, zulüm riski olan yere geri gönderme ve nedensiz alıkonma uygulamaları gibi bazı durumların sonucunda ciddi bir biçimde tehlikeye sokulmaya devam edildiğini kaygıyla belirtmektedir;


(g)Devletleri, sığınmayı mültecilerin uluslararası anlamda korunması için vazgeçilemez bir düzenleme olarak görmeye ve asli zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesine titizlikle saygı göstermeye çağırmaktadır;


(h)Uluslararası mülteci koruması kavramının desteklenmesi konusunda uluslararası dayanışma ve sorumluluk paylaşımının önemini vurgulamakta ve Devletleri, BMMYK ile birlikte, çok sayıda mülteci ve sığınmacı kabul etmiş olan Devletlerin omuzlamış olduğu yükü hafifletmeye yönelik çabalara katılmaya çağırmaktadır;


(i)Mültecilerin ve uluslararası ve ulusal kanunlar çerçevesinde koruma altına alınabilecek diğer tüm kişilerin belirlenip bu kişilere sığınma sağlanması amacıyla tüm sığınmacılar için 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolü çerçevesinde mülteci statüsünün belirlenmesi konusunda adil ve etkili süreçler oluşturulması ve bu süreçlerde yer almalarının sağlanmasının önemini tekrarlamaktadır;


(j)Uluslararası koruma almak üzere yeterli nedeni bulunmayan ancak sığınma ve mülteci statüsü elde etmek amacını güden çok sayıda başvuru sahibinin bazı bölgelere gelmelerinin ve burada kalmalarının, sığınma kurumunu olumsuz yönde etkileyerek, mülteci statüsünün belirlenmesi konusundaki ulusal usullerin etkinliğini tehlikeye sokarak ve mültecilerin hızlı ve etkin bir biçimde korunmasını önleyerek hem mülteciler hem de ilgili Devletler için ciddi sorunlar yaratmakta olduğunu kabul etmektedir;


(k)Mülteci statüsünün adil usuller çerçevesinde ve hızlı bir biçimde belirlenmesini teşvik eden tedbirlerin yararlılığını vurgulamakta ve olayla doğrudan ilgili Devletler arasında, BMMYK ile işbirliği içerisinde, sığınma ve mülteci statüsü ile ilgili bir başvurudan, gerekli korumanın sağlanmasından ve böylece karışıklıkların önlenmesinden hangi Devletin sorumlu olacağının belirlenmesi amacıyla ortak ölçütlerin ve ilgili düzenlemlerin oluşturulması yoluyla mültecilerin korunmasının sağlanabilmesi için sonuçlandırıcı anlaşmaların yapılmasının önerilebileceğini belirtmektedir;


(l)Bu tür usul, tedbir ve anlaşlamalarda, uluslararası korumaya ihtiyacı olan kişilerin belirlenmesini ve mültecilerin refoulement uygulamasına maruz bırakılmamasını sağlayacak tedbirlere yer verilmesi gerektiğini vurgulamaktadır;


(m)Yüksek Komiser’in ve Devletlerin, ülkelerinden kitleler halinde kaçmak zorunda kalan ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyan kişiler bağlamında uygun bir çözüm tanımlaması yapılmadan önce geçici koruma gibi çeşitli sığınma stratejilerini incelemeye devam etmelerini desteklemekte ve Yürütme Komitesi’nin Geniş Ölçekli (Kitlesel) Sığınma Durumlarında Sığınmacıların Korunması ile ilgili 22 (XXXII) No’lu Kararı’nın önemini yeniden gündeme getirmektedir;


(n)Önleme, koruma ve çözüm getirme çalışmalarının bölgesel ve kapsamlı bir biçimde ele alınmasının önemini takdir etmekte ve Yüksek Komiser’i, Devletler, Birleşmiş Milletler İnsani İlişkiler Departmanı (Bölümü) (DHA), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ve diğer ilgili uluslararası örgüt ve bölgesel kurumlarla, zorunlu nüfus hareketleri konusunda karmaşık sorunlara sahip bazı alanlarda ek tedbir ve insiyatif uygulamaları olasılığı üzerinde görüşmeler yapmaya ve Uluslararası Koruma’ya İlişkin Bütün’ün Alt Komitesi’ni ve gereken durumlarda İdari ve Mali Konular Alt Komitesi’ni bilgilendirmeye davet etmektedir;


(o)Mültecilere İlişkin Cartagena Deklarasyonu’nun onuncu yılının yanı sıra Afrika Birliği Örgütü’nün, Afrika’daki mülteci sorunlarının özel yönlerini ele almış olan OAU Sözleşmesi’ni kabulünün yirmi beşinci yılının anısına düzenlenecek etkinlikleri beklemekte ve BMMYK’yı bu kutlamalarda bulunmaya davet etmektedir;


(p)Koruma, yardım ve getirilen çözümler arasındaki sıkı bağlantıyı takdir etmekte ve Yüksek Komiser’in, tercih edilen çözüm olan gönüllü geri dönüşe destek veren koşulları, uygun durumlarda teşvik etmeye yönelik fırsatları kullanma çabalarını, Ofis’in (Komiserlik’in) söz konusu çabaları sürdürmek üzere geliştirdiği işletime yönelik temel unsurları takdirle kaydederek desteklemektedir;


(q)Üçüncü bir ülkeye yerleşim (yeniden yerleşim), bazı durumlarda ortaya çıkan kalıcı bir çözüm sağlama özelliğinin süregelen değerinin yanı sıra bir koruma düzenlemesi olarak rolünü yeniden onaylamakta ve Devletlere, Yüksek Komiser ile birlikte bu aracın, özellikle mülteci koruma ihtiyaçlarını karşılama bağlamında, daha etkin ve esnek bir biçimde nasıl kullanılabileceğini araştırmalarını önermektedir;


(r)Yüksek Komiser’i, kendisinin geniş insani deneyim ve uzmanlığına ve BMMYK personelinin bu alandaki özel yeterliğine dayanarak, mülteci akınlarına neden olan koşulları önlemeye yönelik koruma ve yardım eylemlerini her zaman için temel koruma ilkelerini gözönüne alarak, ilgili Hükümetlerle sıkı koordinasyon içinde ve duruma göre kurumlar arası, hükümetler arası ve sivil toplum örgütleri çerçevesinde araştırmaya ve uygulamaya devam etmek üzere desteklemekte ve Yüksek Komiser’den Uluslararası Koruma’ya İlişkin Bütün’ün Alt Komitesi’nin ve İdari ve Mali Konular Alt Komitesi’nin gelişmelerden haberdar edilmesini istemektedir;


(s)Genel Kurul’un 47/105 kararının 14. paragrafını yeniden gündeme getirerek bu bağlamda Genel Sekreter ya da Birleşmiş Milletler’in yetkin temel organlarından gelen talepler doğrultusunda ve ilgili Devletlerin onayı ile Ofis’in (Komiserlik’in) özel ekspertizini gerektiren bazı durumlarda ülkesinde yerinden edilmiş kişilere sağlanması gereken insani yardım ve koruma ile ilgili olarak Yüksek Komiser’in etkinliklerine verdiği desteği yeniden onaylamakta ve Yüksek Komiser’in, söz konusu etkinliklere katılmak amacıyla Ofis’ine gelen talepleri karşılamak üzere yeterli kaynak mevcudiyetinin yanı sıra diğer ilgili organizasyonların tamamlayıcı yetkileri ve özel uzmanlıkları doğrultusunda ölçütler oluşturmuş olduğunu kaydetmektedir;


(t)Yüksek Komiser’in, uluslararası topluluğun Birleşmiş Milletler sistemi içerisinde ülkesinde yerinden edilmiş kişilerin korunma ve yardım ihtiyaçlarının daha iyi bir biçimde ele alınmasını sağlayacak yöntem ve araçlar araştırma ihtiyacı sırasında bu öncelikli konu hakkında İnsani İlişkiler Departmanı (Bölümü) (DHA), Ülkesinde Yerinden Edilmiş Kişiler Genel Sekreteri Özel Temsilcisi ve Uluslararası Kızıl Haç Komitesi de dahil olmak üzere diğer ilgili uluslararası organizasyonlar ve kurumlar ile görüşmelerde bulunmaya devam etmesini ve söz konusu görüşmelerin sonuçlarını Uluslararası Koruma’ya İlişkin Bütün’ün Alt Komitesi ve gerektiği durumlarda İdari ve Mali Konular Alt Komitesi’ne raporlamasını istemektedir;


(u)BMMYK’nın önleme alanındaki etkinliklerinin, söz konusu kurumun uluslararası koruma sorumluluklarını tamamlar ve uluslararası insan hakları ve insaniyet hukuku ilkelerine uygun nitelikte olması gerektiğini ve sığınma kurumunun öneminin hiçbir biçimde yitirilmemesi gerektiğini tekrarlamaktadır;


(v)Yüksek Komiser’i, kadın ve genç kız mültecilerin korunmasının sağlanmasına yönelik çabalarını devam ettirmeye çağırmakta ve bu bağlamda Kadın Mülteciler ve Uluslararası Koruma ile ilgili 64 (XLII) No’lu Karar’ı ve 68 (XLIII) No’lu Karar’ın (i) ve (k) paragraflarını yeniden onaylamaktadır;


(w)Özellikle çocuk mültecilerin hassas durumları üzerinde kaygıyla durarak Yüksek Komiser’in Çocuk Mülteciler Politikası’nı (EC/SCP/82) memnuniyetle karşılamakta ve kendi ilgi alanına giren çocukların korunma ve bakımı ile ilgili adımların atılabilmesi için normatif bir çerçeve oluşturan Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin önemini vurgulamaktadır;


(x)Yüksek Komiser’i, çocuk mültecilerin özellikle de refakatsiz küçüklerin ihtiyaçlarının BMMYK’nın genel koruma ve yardım etkinlikleri bağlamında, uygun yönetim desteği, eğitim, izleme, vb. uygulamalar yoluyla tam olarak karşılanmasının sağlanması için gereken herşeyi yapmaya çağırmakta ve BMMYK’yı, Çocuk Mülteci Politikası ve BMMYK Çocuk Mültecilerle İlgili Temel Noktalar’ın uygulanması konusunda Hükümetler, sivil toplum örgütleri ve özellikle Birleşmiş Milletler Çocuk Fonu (UNICEF) ve Çocuk Hakları Komitesi de dahil olmak üzere hükümetler arası organizasyonlarla girmiş olduğu işbirliğini sürdürme konusunda desteklemektedir;


(y)Yüksek Komiser’den, kadın ve çocuk mültecilerin korunmasını zorlaştıran bazı engellerin farklı ve ısrarlı niteliği nedeniyle Yürütme Komitesi’nin Başkanı ile biraraya gelerek Komite üyelerinden oluşan gayri resmi bir çalışma grubu oluşturarak söz konusu engelleri incelemelerini, seçenekleri gözden geçirmelerini ve bu engelleri aşmak için somut tedbirler öne sürmelerini istemektedir;


(z)Çok sayıda Filistinli de dahil olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerindeki farklı mülteci gruplarına gereken şekilde uluslararası koruma sağlanamıyor olması konusundaki kaygılarını ifade etmekte ve ortaya çıkan son olumlu gelişmelerden söz ederken uluslararası topluluğu da söz konusu kişilerin koruma ihtiyaçlarını tatminkar bir biçimde karşılayabilmek amacıyla verilen çabaları devam ettirmeye çağırmaktadır;


(aa)BMMYK’nın, mülteci hukuku ve koruma ilkelerinin teşvik edilmesi ve yaygınlaştırılması konusundaki etkinliklerini memnuniyetle belirtmekte ve Yüksek Komiser’i, Ofis’in teşvik ve eğitim etkinliklerini, Devletlerin etkin desteği ve Uluslararası İnsaniyet Hukuku Enstitüsü (San Remo), akademik kuruluşlar ve Uluslararası Hukuk (Decade of International Law) programlarında yer alan diğer kurumlar da dahil olmak üzere insan hakları ve uluslararası insaniyet hukuku ile ilgili kurum ve organizasyonlarla hergün artan sayıda gerçekleştirilen işbirliği sayesinde genişletmeye ve güçlendirmeye devam etmeye çağırmaktadır;


(bb)Devletleri, BMMYK ve sivil toplum örgütleri ile biraraya gelerek, yabancılara karşı sergilenen düşmanca tutumlar ve diğer hoşgörüsüzlükler bağlamında farklı altyapı ve kültürlerden gelen kişilerin toplum içinde daha çok anlaşılıp daha rahat kabul edilmesine yönelik çabalarını sürdürmeye çağırmaktadır;


(cc)Yüksek Komiser’in, insan haklarının korunması ve mülteci sorunlarının önlenmesi arasındaki yakın bağlantı konusunda daha kapsamlı bir bilinç oluşturmaya çalışan ilgili uluslararası kurumlara sağlamış olduğu katkıları desteklemekte olduğunu bir kez daha belirtmekte ve Yüksek Komiser’i, İnsan Hakları Komisyonu, İnsan Hakları Merkezi ve diğer ilgili kurum ve organizasyonlara etkin bir biçimde katılmaya ve katkıda bulunmaya devam etmeye çağırmaktadır;


(dd)İnsan topluluklarının yerlerinden edilmelerinin altında yatan nedenlerin karmaşık ve bağlantılı olduğunu, bu nedenlerin arasında yoksulluğun, ekonomik engellerin, politik çatışmaların, etnik ve topluluklar arası gerilimin ve çevresel tahkirin bulunduğunu ve uluslararası topluluğun söz konusu nedeleri somut ve kapsamlı bir biçimde ele alması gerektiğini takdir etmektedir;


(ee)İnsan Hakları Dünya Konferansı’nın Viyana Deklarasyonu ve Eylem Programı’nı, özellikle sığınma arama ve bu uygulamadan yararlanma ve kişinin ülkesine geri dönebilme hakkını yeniden onayladığı için memnuniyetle karşılamakta; 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolü’nün önemini vurgulamakta; BMMYK’yı takdir etmekte olduğunu belirtmekte; asıl nedenlerin üzerine gidilmesi, acil durum bilincinin ve yanıt verebilme uygulamasının güçlendirilmesi, etkin koruma sağlanabilmesi ve kalıcı çözümlere ulaşılabilmesi gibi etkinlikler de dahil olmak üzere uluslararası topluluğun mülteci ve yerinden edilmiş kişilere göstermesi gereken kapsamlı yaklaşıma duyulan ihtiyacın yanı sıra insan haklarının büyük ölçüde ihlali ve yerinden edilme uygulaması arasındaki bağlantıyı kabul etmekte; ve ayrıca kadın ve çocuk mültecilerin koruma ve yardım bağlamındaki özel ihtiyaçlarının kabul edilmiş olduğunu ve ülkesinde yerinden edilmiş kişilerin sorunlarına çözüm getirilmesinin öneminin vurgulandığını belirtmektedir;


(ff)Mülteci sorunlarının tüm aşamalarında yer alan karar alma uygulamasının daha bilinçli bir biçimde yapılabilmesi için zorunlu yerinden edilmenin çeşitli nedenleri ile ilgili nesnel ve doğru bilgilerin bulunması ve bu bilgilere erişimin sağlanmasının önemini kaydetmekte ve bu anlamda Yüksek Komiser’in uygun bir bilgi stratejisi oluşturma ve ilgili bilgileri barındıran bir veri tabanı yaratma konusundaki çabalarını desteklemektedir;


(gg)Uluslararası Koruma’ya İlişkin Bütün’ün Alt Komitesi’nin son yıllarda düzenlenen oturumlar arası toplantılarının değerini takdir etmekte ve Yüksek Komiser’den, koruma ile ilgili sorunların derinlemesine ele alınabilmesi için en az bir oturumlar arası toplantı düzenlemesini ve Alt Komite’nin kırk beşinci oturumundaki gelişmeleri raporlamasını istemektedir.