UAÖ - İki Arada Bir Derede
Uluslararası Af Örgütü tarafından Nisan 2009'da yayınlananİki Arada Bir Derede; Türkiye'de Mültecilere Koruma Sağlanmıyor başlıklı raporun giriş bölümünü aşağıda bulabilirsiniz.
Raporun Türkçe tam metnini pdf formatında indirmek için tıklayınız.
Raporun İngilizce tam metnini pdf formatında indirmek için tıklayınız.
Giriş
8 Aralık 2007 günü, yerel ve uluslararası basın, Yunanistan’a gitmeye çalışan onlarca kişiyi taşıyan bir teknenin batması üzerine İzmir yakınlarında kıyıya vuran cesetleri konuşuyordu. İlerleyen günlerde bulunan ceset sayısı 50’ye çıkarken, kurtulanların sayısı ise 10’da kaldı. Aşırı yüklenmiş ve deniz yolculuğuna elverişli olmayan tekne içinde çok daha fazla sayıda kişi olduğu tahmin ediliyor, ancak olayda hayatını kaybedenlerin sayısı tam olarak bilinmiyor. Bu, münferit bir olay değil. Yaşanan bu trajedi Avrupa’ya ulaşmaya çalışan kişilerin içinde bulunduğu çaresizliği gözler önüne seriyor. Aralarında uluslararası korumaya ihtiyaç duyanların da bulunduğu bu insanlar, potansiyel sığınmacıların erişimini engellemek için gittikçe daha sıkı önlemler alan Avrupa Birliği ülkeleri veUluslararası koruma sağlama konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmeyen Türkiye arasında sıkışıp kalıyorlar.
Türkiye, 1951 Cenevre Sözleşmesine coğrafi sınırlama ile taraf olmuştur ve Avrupa dışındaki ülkelerden gelen kişileri Mülteci olarak kabul etmemektedir. Bu durum, mültecilerin, sığınmacıların ya da uluslararası korumaya ihtiyaç duyan diğer kişilerin korumadan mahrum bırakıldığı, hukuki ve pratik anlamda karışıklıklara sebep olan bir durum yaratmaktadır. Bu sınırlamaya rağmen, Türkiye Avrupa dışındaki ülkelerden zulüm göreceği korkusuyla kaçan binlerce insan için sığınılacak bir ülke olmaya devam ediyor. Türkiye’de Avrupa dışındaki ülkelerden gelen sığınmacılar için mülteci statüsü belirleme görevini yürüten Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), 2006 yılında 4,550, 2007 yılında 7,650 ve 2008 yılında geçen yıla göre %70 oranında artış ile 12,980 sığınma başvurusu almıştır. 9 2007 yılında, BMMYK, İran, Irak, Afganistan ve Somali gibi ülkelerden gelip sığınma talebinde bulunan 12,630 kişininin başvurusu ile ilgilenmiştir.10 Bu sayıya ilaveten, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin 2007 yılı Ekim ayında açıkladığı rakamlara göre, 2007 yılı Ocak ve Ekim ayı arasında Türkiye’ye giriş yapmak isteyen 29,000 düzensiz göçmen yakalanmıştır.11 Türkiye’de mülteciler ile çalışan insan hakları kuruluşları, yakalanan düzensiz göçmenler arasında uluslararası korumaya ihtiyaç duyan kişilerin de bulunduğunu ve yakalanan düzensiz göçmenlerin sayısının Türkiye’ye giriş yapanların sayısının çok altında olduğunu düşünmektedirler. Ancak, Türkiye’ye düzensiz giriş yapan kişilerin sayısı hakkında güvenilir bir kaynak mevcut değildir.
Uluslararası Af Örgütü, uluslararası korumaya ihtiyaç duyan kişilerin, Türkiye’de iltica alanındaki ulusal mevzuatın uluslararası standartlara uymaması ve keyfi ve adil olmayan bir şekilde uygulanması nedeniyle uluslararası alanda tanınan haklarına erişememelerinden kaygı duymaktadır. Gerek Türkiye’ye giriş yapmaya çalıştıkları sınır bölgelerinde, gerek keyfi bir şekilde gözaltına alınarak bu kişilerin sığınma başvurusu yapma hakları engellenmektedir. Başvuru yapmayı başarabilenler adil ve tatmin edici bir mülteci statüsü belirleme sistemine erişememekte ve sağlık, barınma ve çalışma haklarına erişim konusunda ciddi sınırlamalarla karşılaşmaktadır.
Uluslararası Af Örgütü ayrıca, mülteci, sığınmacı ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyan diğer kişilerin “Geri Göndermeme İlkesi” (non-refoulement) ihlal edilerek zulüm riski altında oldukları ülkelerine zorla gönderilmelerinden de kaygı duymaktadır.
Uluslararası Af Örgütü, Türk hükümeti yetkililerini, Cenevre Sözleşmesine konulan coğrafi sınırlamayı kaldırması, adil ve tatmin edici bir ulusal sığınma prosedürü için gerekli yasal düzenlemelerin yapılarak uygulanması için çağrıda bulunmaktadır. Bu bağlamda, uluslararası korumaya ihtiyaç duyan herkesin mülteci statüsü belirleme prosedürüne erişimi sağlanmalı ve sığınmacıların, mültecilerin ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyan diğer kişilerin hakları koruma altına alınmalıdır. Uluslararası Af Örgütü aynı zamanda Avrupa Birliği’ni Türkiye’ye bu konuda daha fazla teknik destek sağlamaya ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyan kişilerin haklarının korunmasının sağlanmasında Türkiye ile sorumluluk paylaşmaya çağırmaktadır.
Bu rapor, Uluslararası Af Örgütü yetkililerinin 2008 yılı Şubat ve Mayıs aylarında Ankara, İstanbul, İzmir, Kayseri ve Van’da, mülteciler, sığınmacılar, uluslarası korumaya ihtiyaç duyan diğer kişiler, hükümet yetkilileri, hükümetlerarası kuruluşlar, sivil toplum kuruluşları ve mültecilerle çalışan avukatlarla yaptıkları görüşmeler sonucunda hazırlanmıştır.
|
