UAÖ - Dışarıda Bırakılanlar: Uluslararası toplum tarafından terkedilen Suriyeli mülteciler

madde14 sitesinden
Şuraya atla: kullan, ara

Uluslararası Af Örgütü tarafından Aralık 2014'te yayınlanan Dışarıda Bırakılanlar: Uluslararası toplum tarafından terkedilen Suriyeli mülteciler başlıklı raporun Giriş bölümünü aşağıda bulabilirsiniz.


Raporun Türkçe tam metnini pdf formatında indirmek için tıklayınız.



GİRİŞ

Üç yıldır burada yaşıyoruz. Burada yakınlarımız yok… Oğlum Yusuf otizmli. Yusuf’la ilgilenmek çok zor olduğundan ne bir yere gidebildiğimiz var ne de birisini ziyaret edebildiğimiz… İnsanlar Yusuf’un çocuklarına zarar vereceğinden korktukları için bizden uzak duruyor. Sabahtan akşama kadar bu odadayız… Bu küçük oda bizim hem yatak odamız hem oturma odamız, yani her şeyimiz. Maddi durumumuzdan ötürü Yusuf’u [özel] okula kaydedemedik… İşte bu yüzden, yani çocuğumuzun yardım alabilmesi için bir başka ülkeye yerleştirilmek istiyoruz. Bu hem onun için hem de bizim için daha iyi olacak.

Lava, Aralık 2011 tarihinde ailesiyle birlikte Suriye’den kaçan Suriyeli bir kadın. Biri altı yaşındaki Hasan, diğeri ise dört yaşındaki ve otizmli Yusuf olmak üzere iki oğlu var. Lübnan’ın başkenti Beyrut’un kenar bir mahallesinde, doğal ışığın bulunmadığı küçük bir odada yaşıyorlar.


Lava ve ailesi, geçtiğimiz üç yıl içinde Suriye’den kaçıp Lübnan’a giden 1.1 milyon mülteciden biri. Suriyeli mülteci krizi, dünyanın son 20 yılda tanık olduğu en ağır mülteci krizi haline geldi. Ancak Suriyelilerin içinde bulundukları bu vahim durum, küresel düzeyde yerinden edilme krizinin bir parçası; zira İkinci Dünya Savaşı’nın sonlandığı tarihten beri ilk kez zorla yerinden edilen kişilerin sayısı 50 milyonu aştı ve bu nüfusun içindeki her beş kişiden biri Suriyeli.

Mart 2011 tarihinde başlayan ve Suriye geneline yayılan kitlesel gösterilerin Suriye hükümeti tarafından acımasız bir biçimde bastırılması ülkede silahlı iç çatışmalara ve insani bir felakete neden oldu. Suriye içinde 190.000’den fazla kişinin hayatını kaybettiği ve 10.8 milyon kadar kişinin de acil insani yardım ihtiyacı içinde olduğu bildiriliyor.

Toplamda 10 milyondan fazla Suriyelinin, yani ülke nüfusunun yüzde 45’inin çatışma nedeniyle bulundukları yeri terk etmeye zorlandığı tahmin ediliyor. Bu sayının 6.5 milyonu Suriye içinde yerinden edilen kişilerden oluşuyor ve geri kalan yaklaşık dört milyon kişi de diğer ülkelerde sığınma arıyor.8 Dört milyon kişinin 3.8 milyonu ya da yüzde 95’i de Türkiye, Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır’dan oluşan beş ülkede ikamet ediyor. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri António Guterres, Suriye’deki durumun “dünyanın çok uzun bir zamandır karşılaştığı en korkunç insani kriz” olduğunu dile getiriyor.

Suriyeli mülteci krizinin tarihsel büyüklüğüne ve krizin komşu ülkelerde yarattığı ciddi etkilere rağmen, uluslararası toplum tarafından verilen destek, var olan ihtiyacın çok altında. Mültecilerin yoğun olarak barındığı beş ülkedeki Suriyeli mültecilerin yeniden yerleştirilmeleri en acil olarak ele alınması gereken konulardan biri; ancak uluslararası ölçekte sağlanan toplam yeniden yerleştirme yeri sayısı utanç verici bir düzeyde düşük.

Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi’ne (KİK) üye altı ülke olan Bahreyn, Kuveyt, Umman, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin taahhüt ettikleri yeniden yerleştirme yeri sayısı sıfır. Almanya dışındaki Avrupa Birliği’ne (AB) üye 27 ülke ise toplamda 6.305 yeniden yerleştirme yeri verme taahhüdünde bulundu. Bu rakam, Suriyeli mültecilerin yaşadıkları başlıca ülkelerdeki mültecilerin sayısının yalnızca yüzde 0,17’sine tekabül ediyor. Rusya ve Çin de Suriye’den gelen mülteciler için herhangi bir yeniden yerleştirme yeri sağlamış değil.

Dünya genelinde taahhüt edilen yeniden yerleştirme yeri sayısı 63.170 ve bu rakam Lübnan, Ürdün, Irak, Mısır ve Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin sadece yüzde 1,7’sine denk düşüyor. Uluslararası Af Örgütü, 2016 yılı sonuna kadar mültecilerin yoğun olarak barındığı bu beş ülkedeki 380.000 Suriyeli mültecinin yeniden yerleştirilmesi için, yeniden yerleştirme yeri sayısının artırılmasına yönelik küresel bir çağrıda bulunuyor. Bu rakam, anılan beş ülkedeki toplam mülteci nüfusun yaklaşık yüzde 10’nuna eş değer. Bu sayının en azından yarısının 2015 senesi sonu itibariyle yeniden yerleştirilmeleri gerekiyor. Böylesi cesur bir adım, hayatlarını başka bir yerde onurlu bir biçimde sürdürmeye devam edebilecek çocuk, erkek ve kadınlarınyaşam standartlarına ciddi bir katkıda bulunabilir.


İfade edilen 380.000 rakamı Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Ofisi (BMMYK) tarafından tespit edilen ihtiyaçlara dayanıyor. BMMYK, mültecilerin yoğun olarak barındığı beş ülkede 378.684 kişinin yeniden yerleştirme ihtiyacında olduğunu tahmin ediyor. Yeniden yerleştirilme ihtiyacı içinde oldukları değerlendirilen bu kişilerin tespiti ise aşağıda yer verilen ölçütler doğrultusunda yapılıyor:

  • Ciddi sağlık sorunları olanlar
  • Tek ebeveynli aileler
  • Risk altındaki çocuklar
  • Engelli bireyler
  • Yasal ve fiziksel koruma ihtiyacı içindeki kişiler
  • Risk altındaki kadınlar
  • Refakatsiz ya da ailelerinden ayrı düşmüş çocuklar
  • Risk altındaki yaşlı bireyler
  • Şiddet veya işkence mağdurları
  • Aile birleşimine ihtiyaç duyan kişiler
  • Cinsel ve toplumsal cinsiyet temelli şiddet mağdurları


İhtiyaçların karşılanması için uzun vadede küresel çapta sağlanacak yeniden yerleştirme yeri sayısının artırılması gerekiyor. Yeniden yerleştirme yerleri, genellikle ülkeler tarafından yıllık olarak veriliyor. Bu da ülkelerin yerleştirme yeri kotalarını yıllık olarak belirledikleri anlamına geliyor. Dünyada yalnızca az sayıda ülke yeniden yerleştirme yeri sağlıyor. BMMYK, 2014 yılına ilişkin olarak yaptığı değerlendirmede, Suriyeliler hariç tutulduğunda, küresel ölçekteki yeniden yerleştirme ihtiyacının önümüzdeki birkaç sene için 691.000 kişi olacağı tahmininde bulunuyor. Hâlihazırda sağlanan sayı ise yıllık 80.000 civarında.

Bu brifing, Suriyeli mülteci krizine verilen uluslararası yanıta ve özellikle de hassas durumda bulunan mültecilerin yeniden yerleştirilmelerine yönelik olarak BMMYK tarafından yapılan çağrıya verilen yanıta dair bir özet sunmakta ve mültecilerin yoğun olarak barındığı beş ülkede karşılaştıkları en ciddi insan hakları sorunlarının bir bölümüne dikkat çekmektedir.



Raporlar.jpg
Raporlar

Konuya Göre: Türkiye · Suriye · Yunanistan · Avrupa · Ortadoğu · Afrika · Asya · LGBTQ+ · İklim Mültecileri
Yıllara Göre: 1989 · 1999 · 2000 · 2001 · 2002 · 2003 · 2004· 2005 · 2006 · 2007 · 2008 · 2009 · 2010 · 2011 · 2012 · 2013 · 2014 · 2015 · 2016 · 2017 · 2018 · 2019 · 2020 · 2021 · 2022 · 2023