Uluslararası Göç Örgütü - Türkiye'de Düzensiz Göç

madde14 sitesinden
Şuraya atla: kullan, ara

Uluslararası Göç Örgütü tarafından Eylül 2012'de yayınlanan "Türkiye'de Düzensiz Göç" başlıklı Raporun Giriş bölümünü aşağıda bulabilirsiniz.


Raporun Türkçe tam metni için tıklayınız.


GİRİŞ

Günümüzde ulus devletlerin yabancıların sınırlardan girişi ve sınırlar içinde kalışının kontrolünü sağlamak için aldıkları gayretli ve çoğu kez saldırgan tedbirlere rağmen, her yıl milyonlarca insanın düzensiz göçmen statüsü ile yaşadığı kabul edilen bir olgudur. Bu sınırlar arasındaki büyük çaplı insan hareketleri şüphesiz son birkaç on yıl içinde, menşe ülkedeki ekonomik ve/veya sosyal yoksunluk, sosyal çatışma ve siyasi çalkantılar gibi faktörler sonucunda artmıştır. Avrupa ülkeleri, bu bölgelere coğrafi yakınlığı ve daha gelişmiş ekonomik ve insani düzeyleri sebebiyle başlıca çekim alanları haline gelirken, Avrupa’yla sınırı olan Türkiye gibi ülkeler de hem hedef hem de transit ülkeler olarak düzensiz göç akışlarından etkilenmiştir.


Göçmen veren ülkeler ile göçmen alan ülkelerin arasında bir kavşak konumunda olan Türkiye’nin uluslararası göç geçmişinde, göç modellerinin nitel ve nicel özelliklerinde değişen eğilimler görülür. Cumhuriyetin kuruluşuna, yeni Türk devleti topraklarındaki nüfusu homojenleştirmeyi amaçlayan büyük göç dalgaları damgasını vurmuştur. Göç 1980lere dek nispeten yavaş bir ivmeyle devam etmiş ve büyük ölçüde ulus inşasının önemli bir parçası olarak kabul edilen ve özellikle komşu bölgelerde yaşamakta olan etnik Türklerin ülkeye kabulünü kapsamıştır. Komşu ülkelerdeki ekonomik, sosyal ve siyasi karışıklıklar başta olmak üzere çeşitli nedenlerden dolayı 1980lerden itibaren Türkiye’ye ve ülke üzerinden gelişmiş batı ülkelerine yönelik eşi benzeri görülmemiş bir göç dalgası ortaya çıkmıştır.


Artan hareketlilik ile Türkiye’ye ve Türkiye’den göç akışlarının artışının temsili bir göstergesi olarak, ülkeye gelenler ve ülkeden ayrılanlar istatistiklerine bakmak faydalı olacaktır (bakınız Tablo 1 ve 2). Bu istatistikler herhangi bir göç tanımına dayalı olarak göç akışlarının yerini kesin olarak belirtmese de, Türk ve yabancı yolculara ait bütün ülkeye giriş ve ülkeden çıkışlara dair verileri kapsamakta ve bu sayede Türkiye’ye ve Türkiye’den olan hareketliliğini genel artışını göstermektedir. Bu ülkeye geliş ve ülkeden ayrılış istatistiklerine göre, son on yıl içerisinde hem Türkiye’ye gelen, hem de Türkiye’den ayrılan yabancıların sayılarında çarpıcı bir artış olmuştur. 2001 yılında Türkiye’ye 12 milyondan fazla yabancı gelirken, 2010 yılında bu sayı 32.8 milyondan fazladır. Ülkeden çıkış rakamları da benzer bir eğilim göstermektedir: 2001 yılında 12.4 milyon yabancı, 2010 yılında ise 32.8 milyondan fazla yabancı Türkiye’den çıkış yapmıştır.


2001-2010 yıllarında toplamda, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) gibi komşu bölgelerden gelenlerin oranında dikkate değer bir artış gözlemlenebilir. BDT ülkelerinden gelenlerin oranındaki artış bilhassa çarpıcıdır: 2001 yılında Türkiye’ye gelenlerin toplamının yüzde 11’lik dilimini oluşturan bu grup, 2005’te yüzde 15 ve 2010’da yüzde 18’lik bir dilim teşkil etmiştir. Benzer bir artış eğilimi Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinden gelenler için de görülebilir. 2001 yılında gelenlerin toplamının yaklaşık yüzde 17’si Asya ülkelerinden iken, bu oran 2005 yılında yüzde 20’ye ve 2010 yılında yüzde 25,4’e çıkmıştır. Raporda daha ayrıntılı biçimde bahsedileceği üzere, bu bölgele vatandaşlarına dair giriş ve çıkış verileri bu bölgelerden Türkiye’ye yönelik artan göç akışlarına paralel bir tablo ortaya koymaktadır (Tablo 1).


Düzensiz göç doğası itibariyle, sınırlardan yasadışı yollarla geçen kişilerin kesin sayılarını incelemeyi güçleştirmektedir, ancak farklı resmi kaynaklardan elde edilen veriler tahminleri olanaklı kılmaktadır. Farklı resmi kaynaklara dayalı olarak (İçduygu, 2011b’de ortaya koyulduğu gibi), 2000lerin ilk yarısında Türkiye’ye gelen göçmenlerin sayısının yılda 226.000’e yakın olduğu; bunun üçte ikisinin (yaklaşık 152.000) yasal olarak girdiği, yaklaşık 70.000’inin ise düzensiz göçmen olduğu ve sığınmacıların, gelenlerin toplam rakamının yalnızca yüzde 2’sini oluşturduğu tahmin edilmiştir. 2000lerin ikinci yarısında ise, Türkiye’ye gelen göçmenlerin toplamı yılda yaklaşık 235.000’dir; bunun üçte biri (yaklaşık 177.000) yasal yollarla ülkeye gelmiştir, yaklaşık 50.000’i ise düzensiz göçmendir ve sığınmacılar, gelenlerin toplam rakamının yüzde 3’ünden fazladır (bakınız Tablo 3). Göçmen sayılarına dair tahminler, Türkiye’ye dört temel yabancı akışı olduğunu göstermektedir; bunlar, (1) çalışma amaçlı düzensiz göçmenler; (2) transit göçmenler; (3) sığınmacılar ve mülteciler ile (4) düzenli göçmenlerdir (İçduygu ve Kirişci, 2009). İlk üç grubun çoğu zaman birbirini içermesinin yanı sıra, göçmenlerin koşullara ve fırsatlara bağlı olarak bir statüden diğerine sürüklenebilmesi dolayısıyla, bu ilk üç grup rapor boyunca “düzensiz göçmenler” başlığı altında yer alacaktır..



Raporlar.jpg
Raporlar

Konuya Göre: Türkiye · Suriye · Yunanistan · Avrupa · Ortadoğu · Afrika · Asya · LGBTQ+ · İklim Mültecileri
Yıllara Göre: 1989 · 1999 · 2000 · 2001 · 2002 · 2003 · 2004· 2005 · 2006 · 2007 · 2008 · 2009 · 2010 · 2011 · 2012 · 2013 · 2014 · 2015 · 2016 · 2017 · 2018 · 2019 · 2020 · 2021 · 2022 · 2023